Check-up müayinəsi
Check-up hər hansı sağlamlıq problemi olmadan sağlamlığı qorumaq, ola biləcək xəstəlik risklərinin erkən dövrdə təsbiti və müalicəsi üçün tətbiq olunan, hər kəsin ildə bir dəfə nizamlı olaraq etdirməsi lazım olan səhiyyə araşdırmasıdir. Məlumata görə, check-upa gəlmədən öncə xəstələr daha əvvəldən edilmiş test nəticələrini özləri ilə gətirməli, ac gəlməli, gecə saat 12.00-dan sonra yeməməli, yalnız su içməlidir. Qadınlar üçün check-up günü menstruasiya dövründə edilə bilməz. Bundan başqa, qabaqcadan kəsilməsi lazım olan dərmanları həkimlə məsləhətləşmək lazımdır.
Bəs insan hər istəyəndə və ya pulu olanda gedib check-up oluna bilərmi? Mütəxəssislər deyir ki, insanlar vəziyyətlərinə görə tənzimlənmiş check-up müayinəsinə getməlidir. Ümumilikdə isə hər bir insan 45 yaşından sonra müntəzəm olaraq check-up üçün həkimə getməlidir. Qadınlar isə ildə iki dəfə müayinədən keçməlidir. Buna səbəb qadınlarda uşaqlıq boynu xərçənginin öncədən aşkara çıxması üçün altı aydan bir və ya ən az ildə bir dəfə retrospektiv analiz verilməsinin vacibliyidir. Heç bir problemi, şikayəti olmayan xəstələr belə ginekoloqun müayinəsindən keçirlər.
Check-up nə üçündür?
Check-up hərtərəfli sağlamlıq müayinəsidir. Bu, insanların xəbərdar olmadığı bəzi mövcud xəstəliklərin və ya mümkün sağlamlıq problemlərinin diaqnostika və müalicəsinə imkan verən tibbi nəzarət üsulları toplusudur. Müayinədən keçmək istəyən insanların yaşı, şikayətləri, genetik və ətraf mühit faktorları, varsa pis vərdişləri mütəxəssis həkim tərəfindən qiymətləndirilərək ona uyğun paket hazırlanır. Məlumatlara uyğun olaraq hansı testlərin ediləcəyi, hansı radioloji görüntüləmə testlərinin tətbiq olunacağı və hansı tibb sahələrinin müayinə ediləcəyi müəyyən edilir.
Check-up xidmətləri
Check-up xidmətlərinin məqsədi sağlam insanların nəzarət üçün müraciət edib-etmədiyini, səhhətində problem olub-olmadığını və ya gələcəkdə hər hansı xəstəlik təhlükəsi ilə üzləşib-düşməyəcəyini təhlil etməkdir. Sağlamlıq müayinələrində əlamət göstərməyən xəstəliklər təsbit edilə və beləliklə də gələcəkdə meydana gələ biləcək sağlamlıq problemlərinin qarşısı alına bilər. Bəzi xəstəliklər var ki, xəstəliyin mövcudluğunda dərhal simptomlar özünü göstərmir və ya xəstə olsa belə, bunu anlamağa imkan vermir. Bunlardan ən çox görülənləri şəkərli diabet, xolesterin xəstəliyi, ürək və qan təzyiqi xəstəlikləri və bəzi xərçəng növləri ola bilər. insanların genetik olaraq bəzi xəstəliklərə meylli olduğunu ortaya çıxara bilər, lakin xəstəliklər əlamət göstərmədiyi üçün fərq edilmir. Rutin müayinələr sayəsində bu xəstəliklər baş verməmişdən əvvəl lazımi profilaktik üsullar planlaşdırıla və baş verə biləcək daha ciddi xəstəliklərin qarşısını almaq olar.
Check-Up Hansı Testlər Edilir?
Check-up prosedurlarının təcrübəli və tam təchizatlı xəstəxana tərəfindən aparılması mühüm amildir. Müayinədən keçmək istəyən şəxslərin təqib və ilk müayinə prosedurları həkimlər tərəfindən həyata keçirilir. Check-up fərdi prosedurdur və eyni testlər və müayinələr hər kəsə tətbiq edilmir. Check-up testləri fərdi olaraq və alınan hekayəyə görə təyin olunsa da, bəzi testlər aşağıdakılardır:
Ağciyər rentgenoqrafiyası: Ağciyərlərdə olan xəstəliklərin erkən aşkarlanmasına imkan verən görüntüləmə prosedurudur.
Mamoqrafiya və Döş Ultrasəs: Qadınlarda edilən bu testlər döş xərçənginin erkən diaqnozu və müalicəsində mühüm rol oynayan prosedurlardır.
Bütün Qarın Ultrasəs: Bunlar qaraciyər, öd kisəsi, böyrəklər, prostat vəzi, yumurta və uşaqlıq kimi qarın boşluğundakı bir çox orqanlara nəzarət etməyə və müayinə etməyə kömək edən görüntüləmə prosedurlarıdır.
Laboratoriya Testləri: Laboratoriya müayinələrində qaraciyər testləri, xolesterin və trigliserid dəyərləri yoxlanılaraq bu dəyərlərdə problem olub-olmadığını təyin etmək olar.
Hemogram (tam qan sayımı): Dəmir dəyərlərini, bədəndə infeksiyanın varlığını, immunitet sisteminin vəziyyətini və ya müxtəlif xəstəlikləri aşkar etmək üçün istifadə edilən tibbi testdir.
Hemoqlobin (HGB) Testi: Tip 1 və tip 2 diabet qanda şəkər səviyyəsini və 3 aylıq orta şəkər səviyyəsini yoxlamağa imkan verən hemoglobin testi ilə aşkar edilə bilər. Bu testlə latent diabet və diabetdə genetik meyl də görülə bilər.
Elektrolit Testi: Bu testlə qanda elektrolit olan natrium və kalium kimi qan duzları və bədənin turşu-əsas balansı araşdırıla bilər. Elektrolit testi ilə bədən maye nisbəti də qiymətləndirilə bilər.
Sedimentasiya testi: Bu testlə qandakı CRP nisbətinə baxılaraq bədəndəki bakterial xəstəliklər, infeksiyalar və revmatik xəstəliklər aşkar edilə bilər.
Nəcisdə Gizli Qan Testi: Nəcisdəki gizli qana baxılaraq, yoğun bağırsaqda xərçəng taraması, mədə-həzm qanaxması kimi ciddi xəstəliklər bu testlə təsbit edilə bilər.
Hepatit Testləri: Bu testlər sayəsində insanların hepatit A, hepatit B , hepatit C kimi tez-tez heç bir əlaməti olmayan xəstəliklərin daşıyıcısı olub-olmaması və ya daha əvvəl olub-olmaması müəyyən edilə bilər. Bu virusların olması qaraciyər çatışmazlığı, qaraciyər xərçəngi, siroz kimi xəstəliklərə səbəb ola biləcəyi üçün bu testlə erkən diaqnoz qoyula bilər.
Uroloji Müayinələr: Böyrək fermentləri, sidik turşusu, ümumi və sərbəst PSA, tam sidik dəyərləri yoxlanılan uroloji müayinələrlə başda prostat vəzi xərçəngi olmaqla bir sıra ciddi xəstəliklər aşkar edilə bilər.
Tsh Testləri: Yüksək və aşağı tiroid hormon səviyyələrinin yoxlanıldığı testdir.
Kolonoskopiya: Bağırsaq xəstəliklərinin, xüsusilə kolon xərçəngi və düz bağırsaq xəstəliklərinin erkən diaqnozu üçün tətbiq oluna bilər.
Qastroskopiya: Mədə, yemək borusu, onikibarmaq bağırsaq xəstəliklərinin və həzm sistemi problemlərinin aşkarlanması üçün tətbiq edilən üsuldur.
Kardioloji Müayinələr: Bəzi ürək xəstəliklərini aşkar etmək üçün səy və EKQ kimi exokardioqrafik analizlərdən istifadə edilir.
Ginekoloji Testlər: Qadın xəstələrə tətbiq edilən vaginal yaxma və ya vaginal kultura testləri bəzi ginekoloji xəstəliklərin qabaqcadan diaqnozu və təqibinə imkan verir.
Check-Updan əvvəl nələrə diqqət edilməlidir?
Müayinədən keçəcək şəxslər əvvəlcə uyğun vaxt seçərək xəstəxanaya qəbula yazılmalıdırlar . Randevu təyin edərkən prosedurdan ən azı 8 saat əvvəl heç nə yemək və içməmək lazım olduğu xatırladılır. Bu, aparılacaq analiz və müayinələrin daha sağlam nəticələr verməsi üçün lazımdır. Ümumiyyətlə, check-up prosesindən əvvəl nəzərə alınmalı olan bəzi məqamlar bunlardır:
Əvvəlki analizləri və əgər varsa, radioloji görüntüləri gətirmək,
Prosedurdan 48 saat əvvələ qədər spirt içməmək və yüngül pəhriz proqramına keçmək,
EKQ, gərginlik və ya bəzi kardioloji testlər zamanı xəstələri asanlaşdırmaq üçün müayinəyə gedərkən rahat paltarlara üstünlük vermək, ehtiyat paltar və dəsmallara sahib olmaq.
Check-up prosedurundan bir neçə gün əvvəl həkim nəzarəti altında bəzi qan durulaşdırıcı dərmanların dayandırılması,
Yanlış müsbət qan nəticələri riskinə qarşı əməliyyatdan bir neçə gün əvvəl qırmızı ət məhsulları, brokoli kimi qidaları istehlak etməmək,
Vitamin C əlavəsi və ya tərkibində C vitamini olan qidaların dayandırılması qan dəyərlərinə təsir göstərəcək,
Prosedurdan əvvəl dəmir və qan dəyərlərini artıran dərmanların dayandırılması, çünki onlar qan dəyərlərinə də təsir edə bilər,
Qadın xəstələrin müayinədən keçəcəkləri zaman menstruasiya dövrünün üst-üstə düşməməsinə diqqət yetirərək,
Əgər qadın xəstələrin mamoqrafiya kimi müayinələrə ehtiyacı varsa, prosedurdan əvvəl yalnız duş qəbul etməli, dezodorant, ətir, krem, kimi kosmetik vasitələrdən istifadə etməməlidirlər.
Hamilə və ya hamiləlik şübhəsi olan qadınların müayinədən keçməməsi tövsiyə olunur.
Check Up hansı xəstəliklərə səbəb olur?
Check-up, yaxşı bir sağlamlıq müəssisəsində mütəxəssis həkimlər tərəfindən aparılan müayinə, ətraflı analizlər və müayinələrdən sonra demək olar ki, əksər xəstəlikləri aşkar etməyə imkan verə bilər. Müraciət edən xəstəxanada ixtisaslaşmış həkimlərin və səhiyyə işçilərinin olmasına, laboratoriya və görüntüləmə mərkəzlərinin təchiz olunmasına diqqət yetirilməlidir. Ancaq çox məkrli və yavaş irəliləyən bəzi xərçəng növlərini və ürək xəstəliklərini müəyyən etmək həmişə mümkün olmaya bilər. Bunun üçün insanlarda genetik meyl varsa, ən kiçik bir əlamətdə belə bir sağlamlıq müəssisəsinə müraciət etmək faydalı ola bilər. Bunların xaricində check-up üsulları ilə asanlıqla aşkarlana bilən xəstəliklərdən bəziləri aşağıdakılardır:
Metabolizm xəstəlikləri: Hipertoniya, şəkər, xolesterin, tiroid xəstəlikləri.
Damar xəstəlikləri: Ürək-damar, serebrovaskulyar və qan dövranı pozğunluqları.
Xərçəng Xəstəlikləri: Qadınlarda süd vəzi, uşaqlıq boynu və yumurtalıq xərçəngi, kişilərdə prostat xərçəngi, həmçinin ağciyər xərçəngi və qaraciyər xərçəngi.
Böyrək xəstəlikləri: Kəskin böyrək çatışmazlığı, xroniki böyrək xəstəliyi, böyrək daşları, sidik yollarının infeksiyaları və qlomerulonefrit (böyrəklərdəki filtrlərin iltihabı).
Allergiya Xəstəlikləri: Astma, tənəffüs yolu xəstəlikləri, göz allergiyası, qida allergiyası və digər allergen maddələrin yaratdığı xəstəliklər.
Anemiya və Vitamin Çatışmazlıqları: Bəzi qan xəstəlikləri, dəmir çatışmazlığı, vitamin-mineral çatışmazlıqları.
Check-Up Qiymətləri
Tam miqyaslı check-up daxil olmaqla, bütün check-up paketləri üçün dəqiq check-up qiyməti təyin etməzdən əvvəl xəstənin ehtiyacları və check-up xidmətlərinin əhatə dairəsi müəyyən edilməlidir. Check-up qiymətlərini verə bilmək üçün xəstənin hansı xidmətlərdən yararlanacağı və xəstənin ilk növbədə hansı müayinələrdən keçəcəyi də önəmlidir. Heç bir şikayətiniz olmasa belə, mümkün risk faktorlarını öyrənmək və tədbir görmək üçün Medical Park Xəstəxanalarına müraciət edə bilərsiniz.