Doppleroqrafiya, Rəngli doppler müayinəsi, USM aparatlar, ultrasonoqrafiya nədir, Ultrasəs cihazı

Doppleroqrafiya

 -Doppler effektinə əsaslanan müayinə üsuludur. Doppler ultrasəs yeni nəsil ultrasəs cihazlarında aparılır. Bu zaman vücuda göndərilən səs dalğaları damarlarda hərəkət edən qan hüceyrələrinə dəyib qayıtdıqda əldə edilən axın formalarının köməyi ilə qan axınının hemodinamik göstəriciləri təyin oluna bilər. Hamiləlik vaxtı doppleroqrafiya vasitəsilə dölün qan dövranı, habelə cift və göbək ciyəsi barəsində dəqiq informasiya almaq olar.  

Rəngli doppler müayinəsi

• Beyinə qan daşıyan böyük damar daralmalarında və trombların aşkarlanmasında;
• Hamiləlik təqibində uşağın və ananın risk altında olub-olmadığının dəyərləndirilməsində;
• Yüksək təzyiqin böyrək mənşəli olub-olmadığının araşdırılmasında;
• Qaraciyər sirrozunda detalların təsbitində;
• Ətrafların damar xəstəliklərində əvəz olunmazdır.

Ulrtasəs (USM) aparatlar

Ulrtasəs (USM) aparatları tibbi baxımdan xəstəliklərin təsbit edilməsi prosesində ən dəqiq diaqnoz göstərən cihazdır.

Bu cihaz daxili orqanların rahat şəkildə görüntülənməsi və bu orqanlarda gedən proseslərlə yaxından tanış olmağa imkan verir. Xüsusən hamiləlik dövründə ana bətninin yaxından təqib edilməsi və uşağın inkişaf mərhələlərinin izlənilməsi baxımından da son dərəcə əhəmiyyətli aparatdır. Xalq arasında ultrasəs aparatlarının şüalar səbəbi ilə zərərli olacağı düşüncəsi mövcuddur. Ancaq ultrasəs dalğalar vasitəsi ilə görüntü verən USM cihazının insan orqanizminə heç bir mənfi təsirləri yoxdur.

Ultrasəs müayinəsi və ya ultrasonoqrafiya nədir?

Ultrasəs müayinəsi ultrasəs cihazı vasitəsilə aparılır. Ultrasəs cihazı insan qulağının eşidə bilməyəcəyi yüksək tezlikli dalğaları (20.000 Hz-dən yüksək) görüntüyə çevirə bilən cihazdır. Bu cihazın əsas iş prinsipi insan orqanizmindəki ultrasəs dalğalarının müxtəlif toxumalardan müxtəlif şəkildə əks edilməsidir. Ultrasəs cihazının iki əsas hissəsi vardır. Səs dalğalarını ötürən ötürücü (gel sürtülərək bədənimizlə təmas edir) və alınan görüntünü həkimin izlədiyi ekran.

Ultrasəs müayinəsi ilə bütün orqanlar müayinə edilir?

Əlbəttə, bu düz deyil. Bədənimizdə səs dalğaları hava və qaz olan orqanlardan keçdikdə görüntü keyfiyyəti pozulur. Ona görə də, daxilində hava olan orqanların (ağciyər, mədə,bağırsaq) müayinəsində istifadəsi məhduddur. Sümük toxumasının isə səs dalğaları yalnız üzərindən əks edildiyindən ultrasəs cihazı ilə yalnız sümüyün kənarları müayinə olunur. (sümük daxilində yerləşən ilik müayinə olunmur). Son illərdə texnologiyanın inkişafı sayəsində hətta əzələ, sinirlərin də müayinəsi aparılır.

Ultrasəs müayinəsi ilə hansı orqanları müayinə etmək olar?

Ultrasəs müayinəsi vasitəsilə daxili orqanlar, bədəndə hər hansı şiş toxuması, hamiləlik, bədəndəki səthi damarlar (doppler müayinəsi), ürək (exokardioqrafiya) müayinə olunur və xüsusi ultrasəs müayinəsinə aid terminlərlə ifadə olunur.

Ultrasəs müayinəsi ehtiyacı yarandıqda hansı terminlərdən istifadə etməliyik?

Qarının tam abdominal utrasəs müayinəsi zamanı qaraciyər, öd kisəsi, mədəaltı vəz, böyrəklər, dalaq müayinə edilir. Uroloji ultrasəs müayinədə böyrəklər, sidik kisəsi və kişilərdə prostat müayinə edilir. Ginekoloji müayinə zamanı qadınlarda hər iki yumurtalıq, uşaqlıq, uşaqlıq yolu müayinə olunur.  Bunlardan başqa, boyunun, tüpürcək vəzilərinin, süd vəzinin, qalxanabənzər vəzinin, uşaqlarda timus vəzinin, baş beyinin (neyrosonoqrafiya) və s. ultrasəs müayinəsi var.

Ultrasəs müayinəsi ziyanlıdır?

Ultrasəs müayinəsində radiyasiya yayan rentgen şüalarından istifadə olunmur. Qeyd etdiyimiz kimi, bu müayinə zamanı səs dalğalarından istifadə edildiyindən hətta hamilələr, körpələr, az yaşlı uşaqlar, xroniki xəstələr (şəkərli diabet, hipertenziya, xroniki böyrək çatışmazlığı, xroniki hepatitli xəstələr və s. ), onkoloji xəstələr (şiş xəstələri) dəfələrlə müayinə oluna bilər. Ultrasəs müayinəsi 100% li müayinə metodudur. Ultrasəs müayinəsi zamanı görüntü hər zaman tam dəqiq deyildir. İstər cihazdan, istər xəstənin seçilmiş orqanın hazırlıq vəziyyətindən asılı olaraq bu dəyişir. Bu zaman xəstəyə KT , MRT , Uroqrafiya , Sistoqrafiya və s. kimi irəli tədqiq metodları məsləhət görülür.

Ultrasəs müayinəsinin dəqiqliyini artıran amillər hansılardır?

Vacib əlamətlərdən biri də əldə edilən məlumatın müalicə həkimi tərəfindən düzgün dəyərləndirilməsidir. Belə ki, əgər müalicə həkimi yazılan ultrasəs nəticəsini düzgün dəyərləndirə bilməzsə xəstədə müalicə tələb edən hər hansı vəziyyət gözdən qaça bilər və ya əksinə müalicə tələb olunmayan hər hansı orqana müalicə tətbiq edilərək həmin orqanın funksiyasının pozulmasına gətirib çıxarır: Səhər yemək yemədim, çayla şirniyyat yedim. Çox az yedim.