Parazit qurdlara yoluxma, Qurd xəstəlikləri, parazit növləri, Qurd xəstəliklərinin əlamətləri, Qurd xəstəliklərinin fəsadları

İnsanlar ev heyvanlarını sevir və onları özlərinin dostu hesab edirlər. Ancaq onlarla davranış qaydalarını unutmamaq lazımdır.
Nə üçün iti, pişiyi sığallamaq, durğun su hövzələrində çimmək, yaxşı bişməmiş ət yemək arzuolunmazdır?
Parazit qurdlar, əsasən, yastı və sap qurdlar tiplərinə aiddir.
Parazit qurdların törətdiyi xəstəliklər helmintoz adlanır. Helmint terminini elmə gətirən (yunanca “helmins” — qurd), parazit qurdların yaratdığı xəstəlikləri ətraflı təsvir edən Hippokrat olmuşdur.

Bağırsaq helmintozlarına yoluxmuş xəstələr sayına görə dünyada yoluxucu xəstəliklərlə yoluxanların içində üçüncü yeri tutur. İnsan orqanizmində parazitlik edən 250-dən çox helmint növü qeydə alınıb. Helmintlərin insan orqanizminə patogen (zərərli) təsirlərinin mexanizmi olduqca müxtəlifdir. Ümumiyyətlə, parazit qurdların törətdiyi xəstəliklər uşaqların əqli və fiziki inkişafının geri qalmasına, yaşlı adamların iş qabiliyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olur. Onlar allergiyaya səbəb olaraq orqanizmin yoluxucu xəstəliklərə qarşı müqavimət qabiliyyətini aşağı salır.

Qurd xəstəlikləri

Digər yoluxucu xəstəliklər kimi qurd xəstəlikləri də artmaqdadır və doğrudanmı digər parazit qurdların adı hallanmadığı halda ancaq iki-üç qurd xəstəliyi bu qədər vüsət alıb? Əvvələr də uşaqlarda qurd xəstəliklərinə rast gəlinir və bir dəfə müalicə olunmaqla ondan qurtulmaq olurdu. Son vaxtlar isə ildə bir neçə dəfə müalicə almaq lazım gəlir.
Qurdların inkişafını təmin edən qidalar və sevdiyi şərait var. Ona görə də helmintlərdən birdəfəlik yaxa qurtarmaq üçün onların sevdiyi şəraiti orqanizmdə yaratmamaq lazımdır. Hətta bu barədə məşhur alim Bauman da deyib: “Əsas qurd deyil, qurd üçün yaradılan şəraitdir”. İndi elmi-texniki tərəqqi nəticəsində daha rahat müalicə üsulları yaradılsa da, qurd xəstəlikləri günbəgün artır. İş o yerə çatıb ki, bəzən səbəbi helmintoz olmayan əlaməti də qurdun yaratdığı iddia edilir. Xəstənin dərisi avazıyır, rəngi qaçır, narahat olur, saçı tökülür, öskürür və s. aidiyyəti olmayan həmin əlamətlər qurd xəstəliklərinin ayağına yazılır.
Azərbaycan qurd xəstəliklərinin geniş yayıldığı məkan deyil. Qurdun əlamətlərinə gəldikdə kiminsə hansısa üzvündə problem varsa, qurd parazit olaraq şərikli fəaliyyət göstərdiyi üçün həmin problemi ağırlaşdırır – saç tökülürsə onu artırır, bağırsaq problemi varsa sürətləndirir, əlavə olaraq arıqladır, ağızdan qoxu gəlir, qəbizlik və ya ishal törədir, hemoqlobini salır, halsızlıq, iştahsızlıq və yorğunluq yaradır. Bəzən bağırsaqlarda helmintlər olsa da həmin əlamətlərə rast gəlinmir, çünki xroniki vəziyyətə keçəndən sonra, yəni qurd orqanizmlə “dostlaşandan” sonra daha əlamətlərini büruzə vermir.
Bəs bunu nə vaxt və necə aşkar etmək olar?
Orqanizmdə əmələ gələn hər hansı xəstəlik gec sağalır və ya sağalmırsa, ilk növbədə həmin xroniki prosesi yaradan qurd invaziyası, infeksion xəstəlik və ya göbələkdən şübhələnmək lazımdır. Ən çox rast gəlinən parazitlər – askarid, bizquyruq, tükbaş qurd, giardia lyambliya, it askaridi, blastosistlər, enli lentcə, exinokkok, öküz soliteridir ki, bəzən ona el arasında “kəpənək qurdu” da deyilir. İxtisasca parazitoloq olan bir həkimin dediyi kimi, Afrika və Asiya qitəsinin bir çox ölkələrində həmin parazitlərin on cür forması var, amma həmin regionlarda bu qədər həyəcan yaradacaq şüarlar səslənmir və qurda qarşı müalicə dəb halını almır.
Qurd xəstəlikləri düzgün müalicə ediləndən sonra xəstə sağalır. Profilaktik müalicə üsullarına keçməzdən əvvəl müayinə ilə bağırsaq qurdlarını aşkar etmək lazımdır, müayinə edib diaqnoz qoymazdan əvvəl hansısa üsullar axtarmağa və əbəs yerə xərc çəkməyə dəyməz. Bağırsaq qurdlarının düzgün müayinə edilməsi üçün ilk növbədə nəcisin laborator analizi aparılmalıdır. Əksər infeksion xəstəliklər kimi qurd xəstəliklərini keçirənlərdə immun yaddaş formalaşır. Bunun göstəricisi qanda yoxlanılan İgG-dir. Əslində qanın ümumi analizində eozinofillərin miqdarının yüksək olması da qurd xəstəliyinin diaqnostikasına kömək edir. Digər xəstəliklərin gec sağalması və allergiyaya meyillik kimi əlamətlər də helmintoz haqda düşünməyə əsas verir. Amma kəskin mərhələdə diaqnoz üçün nəcis və qanda İgM təyin olunur. Bizquyruq qurda yoluxma zamanı isə təşhis üçün isə sellofan bant üsulu tətbiq edilir ki, bu da bütün laboratoriyalarda aparıla bilir. Bəzən orqanizmdə bir neçə qurd xəstəliyi olur və bu zaman təmkinlə onların hamısının təmizlənməsinə uyğun istiqamət seçmək lazımdır.
QURD xəstəliklərinin düzgün təyini üçün Apifitoterapiya mərkəzinə müraciət edə bilərsiniz.
Müalicə zamanı əvvəlcə orqanizmi hazırlamaq və möhkəmləndirmək lazımdır, əks-təqdirdə 5-6 preparatın birdən qəbulu immuniteti zəiflədə bilər. Xalq təbabəti bu məqsədlə bir neçə üsul təklif edir:

İnsan orqanizminə daxil olaraq orada yaşayan çoxsaylı parazit növləri mövcuddur 

İnsan orqanizminə daxil olaraq orada yaşayan çoxsaylı parazit növləri mövcuddur. Qurd xəstəliyi istər böyüklərdə, istərsə də uşaqlarda rast gəlinən problemdir. Uşaqlar əsasən 3-12 yaşlarında bu xəstəliyə yoluxurlar.

Qurd xəstəliklərinə yoluxma yolları. 

Əsasən ağız yolu ilə yoluxan bu xəstəlikdə əllərin gigiyenası, dırnaqların təmizliyi, meyvə-tərəvəzin yuyulduqdan sonra qəbul edilməsi çox diqqət tələb edən nüanslardır. Uşaqların orqanizmində eyni zamanda, bir neçə növ helmintlər (qurdlar) parazitlik edə bilir.

Qurd xəstəliklərinin əlamətləri. 

Bu parazitlər uşaqların immunitetinin zəifləməsinə (uşaq demək olar ki, xəstəlikdən çıxmır, virus infeksiyalarına tez-tez yoluxur, badamcıqları böyüyür), allergiyalara (uşaqda naməlum səbəbdən dəridə müxtəlif tipli allergik səpkilər müşahidə olunur), mədə-bağırsaq pozğunluqlarına (uşaqda qarın nahiyəsində sancıların olması, ishal, qəbizlik, ürəkbulanma, ağızdan xoşagəlməz qoxu, iştahasızlıq, bəzi hallarda isə iştahanın artması da müşahidə olunur) və sinir sistemi pozğunluqlarına (orqanizmə qurdların daxil olması zamanı sinir sistemi tərəfindən dəyişikliklər baş verir: uşaq əsəbi, ağlağan və qıcıqlı olur, məktəbdə davamiyyəti pozulur, yuxu pozğunluğu, baş ağrıları qeyd olunur) səbəb olur.

Qurd xəstəliklərinin fəsadları

Praktiki olaraq bütün orqan və toxumaları zədələyən bu parazitlər uşaq orqanizminin fiziki və əqli inkişafını da ləngidir. Qurd xəstəliyi düzgün müalicə olunmadıqda xroniki hala keçir. Orqanizmdə olan yumurtalar təmizlənmədikdə onlar yenidən aktivləşir və qurd çoxala bilir.

Qurd xəstəliklərinin fərqli əlamətləri

.Orqanizmdə çoxalan qurdların nematodozlar, enterobioz, askaridoz adlanan növləri var ki, bunların da hər birinin özünəməxsus əlamətləri var. Enterebiozlar gecə vaxtı anus nahiyəsində qaşınma ilə müşahidə olunur. Enterobioz adlanan qurd immun sistemini kəskin şəkildə zədələdiyi üçün təhlükəli hesab edilir. Bizquyruqlar bağırsaq və sidik kanalı iltihabını törədə bilirlər. Hətta appendiks çıxıntısına daxil olmaqla onlar appendisitə də səbəb ola bilərlər. Bəzi hallarda anus ətrafındakı qaşınma o qədər güclü olur ki, uşaq axşamlar çox pis yatır, tez-tez hirsli və qıcıqlanmış ayılır. Bu zaman uşaqlar ürəkbulanmadan şikayət edir, onların iştahaları azalır, baş ağrısı və qarın nahiyəsində ağrılar qeyd olunur.