Qorxulu qurd xəstəliyi
Parazitin ən qorxulu xüsusiyyəti onun kapsullaşıb 10-40 il müddətində orqanizmdə diri qala bilməsidir. Xəstəlik vəhşi heyvanlardan ev heyvanlarına,onlardan da insanlara yoluxur.
Xəstəliyin ağır forması yüksək qızdırma,ishal,ürək bulanma ilə başlayır.Xəstənin üzü və boyun bölgəsi şişir,əzələ ağrıları və konyuktivit müşahidə edilir.Xəstəlik eritrositlərin çökməsi,tromboz əlamətlərinin artması və trombohemorragik sindromla müşahidə edilir.
Xəstəliyə diaqnozun qoyulmasında əzələnin biopsiyasının nəticələri əsas rol oynayır.
Xəstəliyin müalicəsi antihistamin preparatlar,kalsium duzları,analgetiklər və C vitamini ilə aparılır. Xəstəyə mebendazol(vermox) və tiabendazol təyin edilir. Müalicə xəstəliyin erkən dövrlərində başladıqda daha effektli olur. Müalicə zamanı xəstəliyin ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq xəstəyə ürək-damar preparatları, metobolizmi yaxşılaşdıran dərmanlar təyin edilir.
Bağirsaq infeksiyalari və profilaktika qaydalari
Kəskin bağırsaq infeksiyaları daha çox yay aylarında və payızın əvvəlində özünü biruzə verir. Amma bu infeksiyaların qarşısını almaq üçün sadə gigiyena qaydalarına riayət etmək kifayətdir. Əgər siz xəstələnmisinizsə, dərhal tibbi yardım üçün müraciət edin.
İnfeksiyanın mənbəyi xəstə adam və ya kəskin bağırsaq infeksiyası daşıyıcılarıdır. Həm böyüklər, həm də uşaqlar bu xəstəliyə yoluxa bilər. Adətən 1-7 yaş arası uşaqlar bağırsaq infeksiyasına yoluxurlar. Ümumi qeydə alınan bağırsaq infeksiyalarının 60-65 faizi uşaqların payına düşür.
İnfeksiya adətən qida, su və toxunma-məişət yolları, fekal-oral yollarla keçir.
Bağırsaq infeksiyaları
Bu sıraya Viruslar (entrovirus, rotavirus infeksiyaları), Bakteriyalar (salmonellez, dizenteriya, xolera, E-coli) və eyni zamanda Stafilakok bağırsaq toksiko infeksiyaları daxildir.
Bu vəziyyətdə bağırsaqda olmayan bakteriyalar yox, onların toksinləri, hansı ki həzm traktına ərzaq qidaları ilə daxil olan toksinlər ishala səbəb ola bilər. Bu toksinlərdə stafilokokk parçalanaraq çoxalıb.
Bu qrup infeksiyalar üçün aşağıdakı simptomlar xarakterikdir:
-Yüksək hərarət (hərarətin artması və müddəti dəyişir);
-Ürək bulanma və qusma;
-Qarın ağrıları;
-İshal;
-Bağırsaqda qaz yaranması (meteorizm).
Kəskin bağırsaq infeksiyaları ona görə təhlükəlidir ki, qusma və ishal zamanı orqanizmin susuzlaşma prosesi baş verir. Bu səbəbdən müalicə təkcə infeksiyanı məhv etməyə yox, eyni zamanda su itkisinin bərpasına da yönəlir. Bundan əlavə, yüngül salmonellez və eyni zamanda stafilokokk toksi infeksiyaları zamanı antibiotiklərdən də istifadə etməmək olar. Sadəcə orqanizmin su itkisini bərpa etmək lazımdır, orqanizm infeksiya ilə özü mübarizə apara bilər.
Müxtəlif xəstəliklər arasında bəzi fərqlər var.
-Dizenteriya ishalı sutka ərzində 10-20 dəfədən çox ola bilər. Bu, bol seliklə, bağırsaq boşalmasının tez-tez ağrıları ilə xarakterizə olunur və arzuolunmaz nəticələrə səbəb olur. İshalda selikdən əlavə qan və çirk də ola bilər. Bir çox hallarda hərarət yüksək olur.
-Salmonellez ishalında qusma daha çox olur. İshal intervalı az olsa da, miqdarı çox olur. Yüngül hallarda hərarət olmaya bilər.
-Xolera-nadir amma çox təhlükəli xəstəlikdir. İnsan qusma və ishal zamanı külli miqdarda su itirdiyi üçün təhlükəlidir, ölümlə nəticələnə bilər. Xoşbəxtlikdən günümüzdə xolera xəstəliyinə yoluxma halı çox nadir hallarda baş verir.
-Enterovirus və rotavirus infeksiyaları isə hərarət, tez-tez ishal və bəzən də səpkilərlə müşahidə edilir. Bəzi hallarda isə soyuqdəymənin simptomları da əlavə edilir. Bu isə səhvən “bağırsaq fəsadları ilə qrip” ümumi adını alıb. Əslində isə qrip xəstəliyinə heç bir aidiyyatı yoxdur. Bu infeksiyaların müalicəsi də antibiotik tətbiqini tələb etmir.
Kəskin bağırsaq infeksiyaları. Hələ də bütün dünyanın səhiyyə sahəsində aktual sosial-iqtisadi problem olaraq qalır. Kəskin respirator infeksiyalarından sonra ikinci yeri tutur. Kəskin bağırsaq infeksiyalarına yoluxanların 60-65 faizi uşaqlardır. Bununla yanaşı, uşaqların 70 faizi də azyaşlılar qrupuna daxildir. Bu xəstəlik xırda canlı orqanizmlər, daha çox isə virus və bakteriyalar tərəfindən yaranır. Bu qrupa aid xəstəliyin əlamətləri qusma, ishal və yüksək hərarətdir.
Kəskin bağırsaq infeksiyasına yoluxanların müalicəsi əsasən orqanizmin su itkisinin bərpasına yönəlib. Çünki qusma və ishal zamanı su itkisi yaranır, bununla da paralel olaraq ürək-damar sistemi və sidik sistemi orqanlarının fəaliyyəti pozulur.
Virus ishalı zamanı antibakteriya müalicəsi qeyd edilmir amma bakteriya ishalı zamanı ancaq və ancaq müalicə edən həkimin məsləhəti ilə belə bir müalicə təyin edilə bilər.
Kəskin bağırsaq infeksiyalarının profilaktika qaydaları:
-Yeməkdən əvvəl əlləri yumaq. Əgər siz piknikdəsinizsə, əl üçün nəzərdə tutulan antibakterial gel istifadə etmək;
-Meyvə və tərəvəzi qaynar su ilə yuyun;
-Zədəli qabığı olan, korlanmış, yumşalan meyvələri yeməyin. Qarpız və yemişi tam alın, yarı kəsilmiş halda qətiyyən almayın;
-Bütün ərzaq məhsulalrı üçün ayırıcı lövhələr olmalıdır (ət, balıq, çörək, tərəvəz ümün);
-Ərzaq məhsullarını milçək və güvədən qoruyun;
-Ancaq qaynanmış su için;
Bağırsaq infeksiyası nədir?
Bağırsaq infeksiyası (qastroenterit) bakteriya və viruslar kimi mikrobioloji agentlər və ya parazitlər tərəfindən törədilə bilən bir xəstəlik növüdür. Qida zəhərlənməsi də bağırsaq infeksiyasına səbəb ola bilər. Bağırsaq infeksiyası olan şəxslərdə bağırsaq florasının dəyişməsindən asılı olaraq həzm fəaliyyətləri mənfi təsirlənir və ishal baş verir. Sulu defekasiya səbəbindən xəstələr daim tualetə getmək ehtiyacı hiss edirlər. Çox narahat edici bir xəstəlik olan qastroenterit də maye itkisinə səbəb olmaqla yorğunluq, halsızlıq kimi mənfiliklərə səbəb olur. Xəstəliyi olan bir çox insanı maraqlandıran məsələlərdən biri də bağırsaq infeksiyasının nə qədər davam etdiyi və nə vaxt yaxşılaşacağıdır. Bağırsaq infeksiyası nəticəsində yaranan ishal və digər problemlər adətən bir həftə ərzində öz-özünə sağalır. Yoluxucu bir xəstəlik olduğu üçün xüsusilə məktəb tualetləri kimi ev mühitinə nisbətən gigiyena qaydalarının qeyri-kafi olduğu yerlərdə yoluxma ehtimalı çox yüksəkdir. Xəstəliyin sağalma müddətinin uzanması ilə bağlı yarana biləcək ciddi fəsadların qarşısını almaq üçün yoluxmuş şəxslər dərhal səhiyyə müəssisələrinə müraciət etməli, lazımi müayinələrdən keçməli və müalicə proseslərinə başlamalıdırlar.
Bağırsaq infeksiyalarının hansı növləri var?
Bağırsaq infeksiyası birdən çox səbəbə görə baş verə bilər. Müalicə planı da xəstəliyin səbəbinə görə fərqli olacağından, ishal şikayəti ilə səhiyyə müəssisələrinə müraciət edən xəstələrdə xəstəliyin infeksiyadan qaynaqlanıb-yaxmaması müəyyən edilməli, əgər infeksiyadan qaynaqlanırsa, müəyyən edilməlidir. hansı mikroorqanizmdən asılı olaraq tədqiq edilir. Qastroenterit bağırsaqda infeksiyaya səbəb olan faktora görə 3 müxtəlif qrupda araşdırılır:
Bakterial qastroenterit: Adətən E. Coli, Salmonella və Compylobacter kimi bakterial növlər səbəbiylə meydana gələn bağırsaq infeksiyası növüdür. Qida zəhərlənməsi nəticəsində baş verən ishal halları da bakterial qastroenterit tipindədir.
Viral qastroenterit: Rotavirus, Adenovirus və Norovirus kimi virusların yaratdığı bağırsaq infeksiyasıdır. Uşaqlarda ishal hallarının əksəriyyəti viral qastroenteritdir.
Parazitar qastroenterit: Tape qurdlar və bağırsaq qurdları kimi parazitlərin məskunlaşması nəticəsində yaranan bağırsaq infeksiyaları.
Bağırsaq infeksiyasının əlamətləri hansılardır?
Bağırsaq infeksiyası çox yayılmış bir sağlamlıq problemidir və onun simptomları bütün xəstələrdə demək olar ki, eynidir. Ən çox görülən bağırsaq infeksiyası simptomlarını aşağıdakı kimi sıralamaq olar:
Sulu ishalın qəfil başlanğıcı
Bulantı və qusma
Qarın ağrısı və kramplar
Yanğın
Baş ağrısı
Yorğunluq və zəiflik
Maye itkisi səbəbindən quru ağız və dəri
həddindən artıq susuzluq
Mədə ağrısı
aşağı qan təzyiqi
ayaqlarda ağrı
Yuxarıda göstərilən simptomlar ishal üçün xarakterik olsa da, onların bir həftədən çox davam etməsi infeksiyanın şiddətini və ya fərqli bir xəstəliyin mövcudluğunu göstərir və xəstələrin təcili tibbi yardım almasını tələb edir.
Bağırsaq infeksiyasına nə səbəb olur?
Qastroenterit bir növ yoluxucu xəstəlik olduğundan, infeksiyaya səbəb olan agentlər bədənə daxil olduqda və immunitet sistemini məğlub etdikdə inkişaf edir. Bu, yoluxucu bir xəstəlikdir və bağırsaq infeksiyasına səbəb olan bakteriya və ya viruslara yoluxmuş insanlardan sağlam insanlara keçə bilər. Qeyri-gigiyenik şəraitdə hazırlanmış və ya uyğun olmayan şəraitdə saxlanılan yemək və içkilər, çirkli su, tualetə getmək, uşaq bezlərini dəyişmək kimi hərəkətlərdən sonra əlləri yumamaq xəstəliyin inkişafına səbəb olan səbəblər sırasındadır. Bağırsaq infeksiyalarının böyük əksəriyyəti viral infeksiyalardır. Xüsusilə uşaqlarda və kiçik körpələrdə rotavirus və norovirus kimi viral bağırsaq infeksiyaları müalicə edilmədikdə həyati təhlükəsi olan ölçülərə çata bilər. Belə infeksiyalarda antibiotiklərin şüursuz istifadəsi də xəstəliyin irəliləməsinə səbəb olur.
Antibiotiklər viruslara təsir göstərmir, çünki onlar bağırsaqda ishalın qarşısını alacaq faydalı bakteriyaların ölümünə səbəb olacaq, bu da viral qastroenteritlərin daha ciddi ölçülərə çatmasına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən bağırsaq infeksiyası olan fərdlər şüursuz antibiotik istifadəsinə keçmək əvəzinə səhiyyə müəssisələrində aparacaqları diaqnostik testlərlə xəstəliyin səbəbini öyrənməli və müalicə almalıdırlar.
Bağırsaq infeksiyası necə diaqnoz qoyulur?
Qastroenterit əlamətləri ilə səhiyyə müəssisələrinə müraciət edən xəstələrdə ilk növbədə ətraflı anamnez alınmalıdır. Son 24 saat ərzində defekasiyanın sayı və ardıcıllığı, xəstənin istifadə etdiyi dərmanlar və keçirdiyi xroniki xəstəliklər öyrənilməlidir. Daha sonra həkim tərəfindən fiziki müayinə zamanı qarın boşluğunun bəzi nahiyələrinə təzyiq edildikdə ağrının hiss edilib-edilmədiyi soruşulur və qarın səsləri dinlənə bilir. Xəstədən nəcis nümunəsi götürülür və müayinə üçün müvafiq laboratoriyalara göndərilir. Nəcis testi də adlandırılan bu testlə nəcisdə infeksiya törədiciləri araşdırıla, parazit və parazit yumurtaları varsa onları təsbit etmək, nəcisdə qan olub-olmaması araşdırıla bilər. Həkim tərəfindən lazım gələrsə, diaqnozu dəstəkləmək və müxtəlif xəstəlik ehtimallarını istisna etmək üçün bəzi qa