Endokrin xəstəliklər
daxili orqanların bədxassəli şişləri, qan xəstəlikləri, böyrək xəstəlikləri, qaraciyər xəstəlikləri və s. dəridə quruluq yarada bilər. Peşəkar adətən sistem problemləri şüphəsi olduğu təqdirdə xəstəni lazımı testlərdən keçirdir və dəridə quruluğun səbəbini təyin edir. Bəzi genodermatoz dediyimiz genetik xəstəliklər də dəridə quruluq verə bilər. Məsələn ixtioz xəstəliyi quru dəri simptomu ilə özünü göstərən bir irsi xəstəlikdir. Bu xəstələrdə quruluq bədənin bütün nahiyyəsində olur. Lakin, ixtioz xəstəliyi ilə əlaqəli meydana gələn quruluq və qabıqlanmanı ən müasir müalicə üsulları ilə aradan qaldırmaq mümkündür.
Endokrin sistemi
Endokrin sistemi vəzlərinə hipofiz, hipotalamus, qalxanvari vəzi, qalxanvariətraf vəzləri, timus, böyrəküstü vəzlər, mədəaltı vəzin Langerhans adacıq aparatı, cinsi vəzlər (qadınlarda yumurtalıqlar, kişilərdə xayalar) aiddirlər. Qadınlarda hamiləlik zamanı cift bir çox hormonlar hasil edərək
Ana ilə dölün orqanizmləri arasında homeostazı saxlayır və hamiləliyin normal keçməsinə şarait yaradır.
Bunlarla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, hormon hasil edən endokrin hüceyrələri bədənin müxtəlif yerlərində də ola bilərlər. Buna misal olaraq həzm sistemində (xüsusən mədə-bağırsaq) ifraz olunan qastrointestinal hormonları (qastrin, xolesistokinin, pankreozimin və s.) göstərmək olar.
Endokrinologiya
Endokrinologiya yunan sözü olub (endo - daxili, krino - sekresiya, loqos – təlim) daxili sekresiya vəzləri haqqında olan elmdir. İfrazatının açıldığı yerə görə vəzlər iki qrupa bölünürlər: 1) Ekzokrin vəzlər - bunların sekreti xaricə, yəni ağız boşluğuna, həzm sisteminə (mədəyə və bağırsaqlara) açılır; 2) Endokrin vəzlər - bunların ifrazatı (sekresiya məhsulu - sekreti) isə ancaq qana və limfaya açılır. Endokrin vəzlərin sekreti hormon adlanır. Yunanca hormao - qıcıqlandırmaq, hərəktə gətirmək deməkdir. İlk dəfə olaraq bu termini 1902-ci ildo U.Beylis və E.Starlinq təklif edərək işlətmişlər.
Endokrinologiya nədir?
Endokrinologiya endokrin vəzlərin funksiyalarının və endokrin system xəstəliklərini öyrənən elmdir.
Endokrin system vəziləri hormonların sintezinə, fəaliyyətinə və ifrazına nəzarət edən orqanlardır. Hormonların metobolizmi, azalması və artması ilə də endokrinalogiya elmi məşğul olur.
Endokrin vəzlərə aşağıdakılar aiddir:
- * timus vəzi
- * hipofiz vəzi
- * böyrəküstü vəz
- * epifiz vəz
endokrin xəstəliklərin diaqnostikası
Endokrinoloji profilli xəstələrin müayinəsi və müalicəsi üçün bütün imkanlar mövcuddur. Xəstənin səhhəti barədə təfərruatlı məlumatı əldə etmək üçün bir sıra laborator və instrumental müayinələr təyin edilə bilər (qan analizləri, həmçinin hormonlar, USM-si, EKQ, KT, rentgen və s.)