Kardiologiya
- kliniki təbabətin ürək-damar sisteminin müxtəlif yaş dövrlərində anatomo-fizioloji, fiziki və psixi xüsusiyyətlərini, ürək damar sisteminin xəstəliklərini, onların diaqnostika, müalicə və profilaktika üsullarını öyrənən sahəsidir.
Ölümün əsas səbəbkarlarından biri ürək-damar xəstəlikləridir. Kardioloqlar deyirlər ki, nə infarkt, nə də insult birdən-birə baş vermir, hadisənin baş verdiyi andan 10-30 il əvvəl problemlər yaranır. Və bu problem ən başından yaxalansa, xəstənin dərmanlardan istifadə etməklə və ya sadəcə həyat tərzini dəyişdirməklə və pəhrizə riayət etməklə bundan qaçmaq şansı çoxdur.
Ürək-damar-cərrahiyyəsi
damar cərrahiyyəsi şöbəsində kardioloji xəstəliklərinin müalicəsi müasir dövrün tələblərinə cavab verən cərrahi üsullar ilə ən çağdaş texnoloji avadanlıqlarla təchiz edilmiş əməliyyatxanalarda peşəkar kardio-cərrahlar tərəfindən həyata keçirilir.
Ürəyin işəmik xəstəliyi
Ürəyin işemik xəstəliyi ən çox rast gəlinən kardioloji patalogiyadır. Ürəyi qidalandıran tac damarlardakı
daralma və tıxanmalarla özünü biruzə verən ürəyin işemik xəstəliyi ölümə ən çox səbəb olan
xəstəliklərdən biridir. Son 25 ildə koronar ürək xəstəliklərində görülən bu sürətli artımın əsas
səbəbləri aşağıdakılardı:
Gedərək pozulan qida rasiyonumuz (ürəyə faydalı qidalar yerinə yağlı yemək növlərinin seçilməsi)
Sürətli urbanizasiyanın və texnologiyanın gətirdiyi fiziki hərəkətsizlik və stress
Qeyri-sağlam həyat tərzi (Siqaret, alkoqol)
Bu kimi səbəblər, ürəyin tac damarlarındakı daralma və tıxanmaları əmələ gətirir ki, bunlar aorto-koronar şuntlanma əməliyyatı ilə aradan qaldırılır.
Aorto - koronar şuntlama əməliyyatı
Ürəyi qidalandıran damarlardakı daralmanın müalicəsi məqsədi ilə, ürəkdən çıxan ana arteriya
(aorta) və ürəyin öz damarlarındakı (tac arteriyalar) daralma yerindən daha aşağı hissəsi
arasında damar körpüləri yaratma əməliyyatına “aorto-koronar şuntlanma əməliyyatı” adı verilir.
Bu əməliyyat adətən “açıq ürək əməliyyatının” aparılmasını tələb edir. Bu zaman ürək və
ağciyərlər tamamilə dayandırılaraq ürəyin üzərində daha rahat iş imkanı yaradılır.
Bu əsnada beyin və digər orqanların qan və oksigen ehtiyacı bədən xaricində olan süni
“ürək-ağciyər” cihazı vasitəsi ilə təmin edilir.
Qazanılmış ürək qüsurları
Qazanılmış ürək qüsurları anadangəlmə olmayan, sonradan qazanılan ürək xəstəlikləridir.
Bu xəstəliklər arasında ən çox rast gəlinən qapaq xəstəlikləridir.
Ürək qapağı xəstəliyi
Ürək içində olan və qanın axış istiqamətini tənzimləyən 4 qapaq mövcuddur. Müxtəlif
səbəblərə görə (revmatizm, yaşa bağlı kirəcləşmə, infeksiyalar nəticəsində zədələnmə)
qapaqların funksiyası pozulur. Qapaqlarda daralmalar və ya çatışmazlıqlar əmələ gəlir.
Ən çox zədələnən aortal və mitral qapaqlardır. Belə hallarda funkisyasını icra edə bilməyən
qapaqlar çıxarılır və “süni ürək qapağı” ilə dəyişdirilir. Ürək qapaqları mexaniki və ya bioloji
qapaqla (protezlə) əvəz olunur. Mexaniki qapaq daha dayanıqlıdır, ancaq ömür boyu qan
durulducu dərman istifadəsini tələb edir. Bioloji qapaq isə daha qısa ömürlüdür (10-15 il)
ancaq qan durulducu dərman istifadəsi tələb etmir. Bu əməliyyat da şuntlama əməliyyatında
olduğu kimi açıq ürək əməliyyatı tələb edir.
Anadanqəlmə ürək qüsurları
Bətndaxili inkişaf mərhələsində müxtəlif səbəblərdən əmələ gələn inkişaf pozğunluqlarıdır.
Bu pozğunluqlar, ürəyin qulaqcıqlar və ya mədəciklərarası divarın defekti (dəliyi), ürəyə gələn
və ya ürəkdən çıxan damarlardakı anomaliyalar, ürək qapaqlarında darlıq və ya çatmamazlığa
səbəb olan anomaliyalar, tac damarlardakı anomaliyalar, mədəcik və ya qulaqcıqların inkişaf
pozğunluqları və ya yuxarıda saydığımız qüsurlardan bir neçəsinin bir yerdə olduğu ürək inkişaf
pozğunluqları şəklində ola bilər.
Xalq arasında "ürəyi dəlik uşaq" olaraq bilinən anadangəlmə ürək xəstəliklərinin yüzlərlə
müxtəlif forması vardır. Bu xəstəliklərin bəziləri yüngül, bəziləri orta dərəcədə, bəziləri isə çox
ağır və mürəkkəb ola bilər. Bu qüsurlar da açıq ürək əməliyyatlarıyla aradan qaldırılır.